Millî Mücadele’de Aydın Sancağında Din Adamları ve Faaliyetleri
Millî Mücadele’de Aydın Sancağında Din Adamları ve Faaliyetleri
Millî Mücadele topyekûn bir savaş olmuş, toplumun her kesimi bu savaşa katılmıştır. Asker ve bürokratlar gibi din adamları da Millî Mücadele içerisinde Türk milletinin benliğinde var olan direnme ve bağımsız yaşama gücünün doğuşunda ve yaşatılmasında işgal güçlerine karşı cami kürsülerinde, meydanlarda düzenlenen mitinglerde, fetvalar savaşında İstanbul’a karşı Anadolu’nun yanında yer almışlardır. Kurdukları ve üyesi oldukları Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri içinde mücadele ederek, cephelerde millete rehberlik ederek önemli bir rol üstlenmişlerdir. Anadolu’nun pek çok yerinde olduğu gibi Aydın Sancağında da din adamları Millî Mücadele’nin pek çok aşamasında bulunmuşlar, aktif rol almışlardır. Çok azı İstanbul Hükûmeti etkisinde kalmış yahut işgal güçleri ile hareket etmiştir. Hacı Süleyman Efendi, Mehmet Esad Efendi, Bozdoğan Müftüsü Hasan Tahir Efendi, Mehmet Emin Efendi, Karacasu Müftüsü Mustafa Hulusi Efendi, Çine Müftüsü Ahmet Zühtü Efendi Aydın Kuvâ-yı Milliyesinin oluşumunda ve gelişiminde aktif yer alarak, gösterdikleri gayretlerle çok önemli bir görevi yerine getirmişlerdir.Topladıkları gönüllülerle Yunan ilerleyişine karşı güçlü bir direniş cephesi oluşturmuşlar, Heyet-i Milliyelerde yer alarak, Nazilli Kongresi’nin toplanmasına öncülük ederek milli kuvvetleri bir araya getirmişlerdir. Hacı Süleyman Efendi, Mehmet Esat Efendi, Mehmet Emin Efendi Büyük Millet Meclisinde mebus olarak yer almışlardır. Bu makale Millî Mücadele döneminde Aydın’da din adamlarının mücadelelerini ve toplumsal birleşmeyi sağlayan adımlarını konu almaktadır. Türkiye’de genel çerçevede yapılmış birkaç araştırma dışında, Millî Mücadele tarihimizde Aydın’da faaliyet göstermiş din adamlarının hizmetleri yeterince açığa çıkarılmamıştır. Bu çalışmada söz konusu din adamlarının Millî Mücadele’deki hizmetleri, arşiv belgeleri ve hatıratlar ile dönemin yerel ve ulusal basınından yararlanılarak ele alınmıştır.
Atıf vermek için tıklayın.
Not: Crossref'te bulunan "Actions" sekmesi üzerinden atıf metnine ulaşabilirsiniz.