Yayın Politikası

TÜBA Bilimsel Yayın Başvuru ve Değerlendirme Süreci

1) Başvuru:
TÜBA’da yayınlanması istenen bilimsel metinler tuba@tuba.gov.tr adresine başvuru yoluyla iletilir.

2) Ön İnceleme ve İntihal Taraması: 
Metin, TÜBA yayın ilkelerine, akademik yazım kurallarına ve atıf verme sistemlerine uygunluk açısından incelenir ve benzerlikler intihal programlarından alınan rapor üzerinden kontrol edilir. Metnin, bilim disiplini ve özelliklerine bağlı olarak benzerlik oranının %20’den az olması şartı aranır (kaynakça hariç). TÜBA Akademik Hizmetler birimi, yukarıdaki şartları sağlayan metni konusuna göre TÜBA üyesi alan editörleriyle paylaşılır.

3) Alan Editörlerinin İncelemesi: 
Ön İnceleme ve İntihal Taraması aşamasından geçen metin, en az iki ilgili alan editörü tarafından bilimsel yöntem, problematik ve akademik dil-üslup açısından incelenir. Bu süreç çift taraflı kör hakemlik uygulaması çerçevesinde gizlilik içinde yürütülür. Değerlendirmeler Değerlendı̇rme Formu’na işlenerek TÜBA’ya iletilir. Alan editörlerinden gelen bilgiler, yazar ve editör arasındaki gizlilik korunarak TÜBA tarafından yazara bildirilir. Editörlerin düzeltmelerine katılmaması halinde yazar itiraz ve görüşlerini savunma hakkı verilir. İki editörün de değerlendirmesi olumlu ise metin, yayımlanmasının değerlendirilmesi teklifi ile TÜBA Yayın Komitesi'ne sunulur. İki hakemden birinin olumsuz kanaat belirtmesi halinde metin, üçüncü bir hakeme gönderilir. Metinler en az iki hakemin olumlu kararı ile sonraki aşamaya geçebilir.

4) TÜBA Yayın Komitesi İncelemesi:
Alan editörü incelemesinden geçen çalışmalar yayın öncesi TÜBA Konseyi’nce yetkilendirilen TÜBA Yayın Komitesi’ne, alan editörlerinde gelen rapor ile sunulur. Türkiye’nin alanında önde gelen bilim insanlarından oluşan TÜBA Yayın Komitesi’nin eserin yayınlaması için oy çokluğu ile karar alması gerekir.

    a)TÜBA Yayın Komitesi, TÜBA dışından gelen yayın talepleri için eserleri inceler. TÜBA’nın kendi bünyesindeki mevcut projeler kapsamında yapılacak yayınlar için TÜBA Konseyi, Proje Yürütücüleri ve Bilim Kurullarına yayın hazırlama yetkisini vermiştir. Örneğin, TÜBA Türk-İslam Bilim Kültür Mirası Projesi’nin (TİBKM) yayın kurulu sabittir.  İnternet sitesi üzerinden ulaşılan başvuru formu ile bilim insanları bu proje kapsamında başvuruda bulunmak istedikleri eserleri TÜBA ile paylaşılırlar. Bu çalışmalar TİBKM Projesi yayın kurulu tarafından değerlendirilir ve yayına uygun bulunan eserler TÜBA Konseyi’ne sunulur.

   b)TÜBA bilimsel raporlamaları ise bilimsel kitaplardan farklı olarak TÜBA çalışma grupları vasıtasıyla yürütülür. TÜBA’nın aktif olarak; Kök Hücre Çalışma Grubu, Halk Sağlığı Çalışma Grubu, Gıda ve Beslenme Çalışma Grubu, Bilim ve Eğitim Politikaları Çalışma Grubu, Enerji Çalışma Grubu, Bilişim Teknolojileri ve İletişim Çalışma Grubu ile Süründürülebilir Kalkınma, Finans ve Çevre Çalışma Grubu olmak yedi adet çalışma grubu bulunmaktadır. Bu çalışma grupları gerçekleştirdikleri bilimsel programların ardından ilgili çalışmaları bilimsel yayın haline getirmek için katılımcılardan tam metinlerini talep eder. Bu çalışmalar, Çalışma Grubu üyelerince yoğun bir bilimsel yöntem, problematik ve akademik dil-üslup yönlerinden incelenir. Revize edilecek çalışmalar yazarlar ile paylaşıldıktan sonra eser Çalışma Grubu yürüyücüsünün nihai okuması ve raporu ile TÜBA Konseyi’ne sunulur. TÜBA Konseyi’nin onayı ile eser yayımlanmak üzere TÜBA Basın Birimine sevk edilir,

  c)TÜBA birçok bilim disiplini özelinde terminoloji haritalandırma çalışması yapmaktadır. Bu çalışmalar da bilimsel kitap olarak literatüre kazandırılmaktadır. TÜBA Konseyi bu çalışmalar için TÜBA Bilim Terimleri Yürütme Kurulu üyelerini atamıştır. Bu üyeler belirgin aralıklarda bir araya gelerek terminoloji haritalandırma çalışmalarını sürdürmektedirler. Bu alanda basılacak eserlerin editöryal ve hakemlik incelemelerini yaptıktan sonra yayına uygun eserleri TÜBA Konseyine sunarlar,

   d)TÜBA, bilim gündemi açısından öne çıkan konularda bilim insanları için çağrılı yayın duyurularına çıkmaktadır. TÜBA Konseyi'nin karar verdiği başlıklarda bilimsel metinler yukarıdaki hakemlik süreçleriyle kabul edilerek, TÜBA Yayın Komitesi incelemeleri ve TÜBA Konseyi onayı ile çağrılı bilimsel yayınlar kitaplaştırılmaktadır.

5) Tashih Aşaması: 
Hakemler inceledikleri metinde tashih yapılmasını istemeleri halinde, ilgili raporlar yazara gönderilir ve çalışmasını tashih etmesi istenir. Yazar, yaptığı tashihleri değişiklik izle (Review mode) yöntemi ile alan editörüne sunar.

6) Türkçe Dil Kontrolü: 
Hakem sürecinden geçen çalışmalar, Türkçe Dil Editörü tarafından incelenir ve gerekli ise yazardan tashih istenir. 

7) İngilizce Dil Kontrolü: 
Türkçe dil kontrolünden geçen çalışmalar, İngilizce Dil Editörü tarafından incelenir ve gerekli ise yazardan tashih istenir. Proofreading talep edilen yazarlardan profesyonel hizmet aldığına dair belge talep edilir.

8) Dizgi ve Mizanpaj Aşaması: 
Yayımlanması kararı alınan eser, Grafik ve dizayn işlemleri için ilgili birime sevk edilir.

9) Telif Süreci:
Yayımlanacak eserin yazarı/yazarları ile iletişime geçilerek telif sözleşmeleri imzalanır.

10) Ulusal ve Uluslararası İndekslere Veri Gönderimi: 
Yayımlanan eserler, Türkiye’nin Yükseköğretim kurumlarının merkez kütüphanelerine en geç 60 gün içinde birer nüsha olarak gönderilir. Ücrete tabi eserler TÜBA Online Yayın Satış sayfasında (https://satis.tuba.gov.tr/)  okurların hizmetine sunulur. Ücretsiz eserler ise Açık Erişim ile (openaccess) TÜBA internet sitesinde (http://www.tuba.gov.tr/tr/yayinlar/suresiz-yayinlar) yayınlanır. Kitapların üst verisi TÜBA yayınlarının tarandığı indekslere 15 gün içinde iletilir. Yayımlanan kitaplar TÜBA veri tabanlarında tüm resmi yazışma ve hakemlik süreçleriyle arşivlenir.

TÜBA Alan Editörlerinin, TÜBA Proje Yayın Kurullarının ve Çalışma Grubu Üyelerinin Yayın sürecindeki Etik Görev ve Sorumlulukları
TÜBA editörleri, açık erişim olarak Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından yayınlanan "COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors" ve "COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors" rehberleri temelinde etik görev ve sorumluluklara sahiptirler.

Yazarlar ile İlişkiler
Editörlerimizin yazarlara karşı görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir:

  • Editörlerimiz, çalışmaların önemi, özgün değeri, geçerliliği, anlatımın açıklığı ve TÜBA yayınlarının amaç ve hedeflerine dayanarak olumlu ya da olumsuz karar verirler.
  • Editörlerimiz, yayın kapsamına uygun olan çalışmaları ciddi problemi olmadığı sürece ön değerlendirme aşamasına alırlar.
  • Editörlerimiz, çalışma ile ilgili ciddi bir sorun olmadıkça, olumlu yöndeki hakem önerilerini göz ardı etmezler.
  • Yeni editörler, çalışmalara yönelik olarak önceki editör(ler) tarafından verilen kararları ciddi bir sorun olmadıkça değiştirmezler.
  • "Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreci" mutlaka işletilir ve editörlerimiz tanımlanan süreçlerde yaşanabilecek olumsuzlukların önüne geçmeye çalışırlar.
  • Editörlerimiz, yazarlar tarafından kendilerinden beklenecek her konuyu ayrıntılı olarak içeren bir "Yazım Kuralları" hazırlamışlardır ve web sitemizde yayımlanmıştır. Yazar rehberi niteliğindeki bu sayfa, belirli zaman aralıklarında güncellenmektedir.
  • Editörlerimiz, yazarlara açıklayıcı ve bilgilendirici şekilde bildirim ve dönüş sağlarlar.

Hakemler ile İlişkiler
Editörlerimizin hakemlere karşı görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir:

  • Hakemleri çalışmanın konusuna uygun olarak belirlerler.
  • Hakemlerin değerlendirme aşamasında ihtiyaç duyacakları bilgi ve rehberleri sağlamakla yükümlüdürler.
  • Yazarlar ve hakemler arasından çıkar çatışması olup olmadığını gözetmek durumundadırlar.
  • Körleme hakemlik bağlamında hakemlerin kimlik bilgilerini gizli tutarlar.
  • Hakemleri tarafsız, bilimsel ve nesnel bir dille çalışmayı değerlendirmeleri için teşvik ederler.
  • Hakemleri zamanında dönüş ve performans gibi ölçütlerle değerlendirirler.
  • Hakemlerin performansını artırıcı uygulama ve politikalar geliştirirler.
  • Hakem havuzunun dinamik şekilde güncellenmesi konusunda gerekli adımları atarlar.
  • Nezaketsiz ve bilimsel olmayan değerlendirmeleri engellerler.

Yayın Kurulu ile İlişkiler
Editörlerimiz, TÜBA Yayın Komitesi üyelerinin süreçleri yayın politikaları ve yönergelere uygun ilerletmesini sağlarlar. Yayın kurulu üyelerini yayın politikaları hakkında bilgilendirir ve gelişmelerden haberdar ederler.

Ayrıca editörlerimiz;

  • Yayın kurulu üyelerinin çalışmaları tarafsız ve bağımsız olarak değerlendirmelerini sağlamaya çalışırlar.
  • Yayın kurulu üyelerinin uzmanlık alanına uygun çalışmaları değerlendirme için gönderirler.
  • Yayın kurulu ile düzenli olarak etkileşim içerisinde olurlar.
  • Yayın kurulu ile belirli aralıklarla yayın politikalarının ve derginin gelişimi için toplantılar düzenlerler.

Editöryal ve Kör Hakemlik Süreçleri
Editörlerimiz; dergi yayın politikalarında yer alan "Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreci" politikalarını uygulamakla yükümlüdürler. Bu bağlamda editörlerimiz, her çalışmanın adil, tarafsız ve zamanında değerlendirme sürecinin tamamlanmasını sağlamak için gayret gösterirler.

Kalite Güvencesi
Editörlerimiz; TÜBA yayınlarından çıkacak her kitabın burada tanımlanan yayın politikalarına ve uluslararası standartlara uygun olarak yayınlanmasından sorumludurlar.

Kişisel Verilerin Korunması
Editörlerimiz; değerlendirilen çalışmalarda yer alan deneklere veya görsellere ilişkin kişisel verilerin korunmasını sağlamakla yükümlüdürler. Çalışmalarda kullanılan bireylerin açık rızası belgeli olmadığı sürece çalışmayı reddetmekle görevlidirler. Ayrıca editörler; yazar, hakem ve okuyucuların bireysel verilerini korumaktan sorumludurlar.

Etik Kurul, İnsan ve Hayvan Hakları
Editörlerimiz; değerlendirilen çalışmalarda insan ve hayvan haklarının korunmasını sağlamakla yükümlüdür. Çalışmalarda kullanılan deneklere ilişkin etik kurul onayı, deneysel araştırmalara ilişkin izinlerin olmadığı durumlarda çalışmayı reddetmekle sorumludurlar.

Etik Kurul izni gerektiren araştırmalar aşağıdaki gibidir:

  1. Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen her türlü araştırmalar,
  2. İnsan ve hayvanların (materyal/veriler dâhil) deneysel ya da diğer bilimsel amaçlarla kullanılması,
  3. İnsanlar üzerinde yapılan klinik araştırmalar,
  4. Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar,
  5. Kişisel verilerin korunması kanunu gereğince retrospektif çalışmalar, 

Akademik Yayın Bütünlüğünü Sağlamak
Editörlerimiz, çalışmalarda yer alan hata, tutarsızlık ya da yanlış yönlendirme içeren yargıların hızlı bir şekilde düzeltilmesini sağlamakla görevlidirler.

Fikrî Mülkiyet Haklarının Korunması
Editörlerimiz; yayınlanan tüm kitapların fikri mülkiyet hakkını korumakla, olası ihlallerde derginin ve yazar(lar)ın haklarını savunmakla yükümlüdürler. Ayrıca editörler yayınlanan tüm makalelerdeki içeriklerin başka yayınların fikri mülkiyet haklarını ihlal etmemesi adına gerekli önlemleri almakla da sorumludurlar.

Yapıcılık ve Tartışmaya Açıklık
Editörlerimiz;

  • TÜBA tarafından yayınlanan eserlere ilişkin ikna edici eleştirileri dikkate almalı ve bu eleştirilere yönelik yapıcı bir tutum sergilemelidirler.
  • Eleştirilen çalışmaların yazar(lar)ına cevap hakkı tanımalıdırlar.
  • Olumsuz sonuçlar içeren çalışmaları göz ardı etmemeli ya da dışlamamalıdırlar.

Şikayetler
Editörlerimiz; yazar, hakem veya okuyuculardan gelen şikayetleri dikkatlice inceleyerek aydınlatıcı ve açıklayıcı bir şekilde yanıt vermekle yükümlüdürler.

Politik ve Ticari Kaygılar
TÜBA’nın kitap yayınlarında, hiçbir politik ve ticari unsur, editörlerimizin bağımsız karar almalarını etkilemez.

Çıkar Çatışmaları
Editörlerimiz; yazar(lar), hakemler ve diğer editörler arasındaki çıkar çatışmalarını göz önünde bulundurarak, çalışmaların yayın sürecinin bağımsız ve tarafsız bir şekilde tamamlamasını garanti altına almalıdır.