Millî Mücadele Döneminde Aydın

Paris Konferansı’nda Anadolu’nun geleceği konusundaki görüşmelerde daha önce İtalyanlara bırakılması üzerinde anlaşılan arazinin Yunanistan’a bırakılması İtalyanların itirazlarına rağmen kararlaştırılmıştı. Venizelos, İzmir’in işgalinden sonra İzmir’deki birliklerine Aydın, Manisa ve Ayvalık şehirlerinin işgal edilmesi emrini verdi. Aydın ve çevresindeki Türk askerî gücü yetersiz bir durumdaydı. Aydın’da bulunan 57. Fırka’daki askerlerin de önemli bir kısmı firar etmişti. Fırka Komutanı Mehmet Şefik (Aker) Bey, mevcut şartlar içinde direnişin mümkün olamayacağı düşüncesiyle Çine’ye çekildi. Fırka’nın Çine’ye çekilmesi üzerine Aydın savunmasız kaldı. Beklendiği gibi Yunan kuvvetleri 27 Mayıs 1919 günü Aydın’ı işgal etti. Mehmet Şefik Bey’in teşebbüsleriyle Aydın’da Kuvâ-yı Milliye’nin kurulmasına ve millî direnişin başlatılmasına çalışıldı. Yaşanan hayal kırıklıklarına rağmen Kuvâ-yı Milliye, Heyet-i Milliyeler halinde hızla örgütlendi. Kuvâ-yı Milliye müfrezeleri 28 Haziran’da Aydın’ı ele geçirdiler. Ancak harekâta katılan çete efradının dağılması üzerine 3 Temmuz’da Aydın tekrar Yunanlıların eline geçti. Aydın’da işgalinin ilk günlerinde yaşanan zulümler 7 Eylül 1922 tarihinde istirdadına kadar hız kesmeden devam etti. Ancak Aydın’da millî heyecan arttı ve kısa sürede Aydınlı Türkler örgütlenerek mahallî direniş kuvvetleri oluşturdular. Aydın’da verilen mücadelede çeteler çok büyük katkılar vermişlerse de zamanla disiplinden uzak davranışları sebebiyle zararlı hale geldiler. Düşmanın düzenli ordusuna karşı bunlarla istenilen başarının elde edilemeyeceği anlaşıldığından çetelerin tasfiyesi ve kurulan düzenli orduya katılmaları kararlaştırıldı. Bu karara Demirci Mehmet Efe ile Yörük Ali Efe gibi bazı efeler karşı çıktılar ve başarısız isyan teşebbüslerinden sonra tasfiye edildiler. Aydın halkının, buradaki mücadelenin yanı sıra Anadolu’da Mustafa Kemal Paşa’nın liderliğinde verilen Millî Mücadele’ye de büyük katkılar sağladığı görülmektedir.

Atıf vermek için tıklayın.

Not: Crossref'te bulunan "Actions" sekmesi üzerinden atıf metnine ulaşabilirsiniz.