Anadolu’yu İşgal Eden Yunanlıların Demografik Yapıyı Değiştirmeye Yönelik Faaliyetleri: Sürgün ve İskân

Osmanlı Devleti idaresinde yaşayan Rumlar, emperyal devletlerin -önceleri Rusya’nın arzularına göre, sonrasında da Fransız İhtilali’nin- etkisiyle biçimlenen ayrılıkçı düşüncelerle tanışmışlardır. Rusya’nın ve Batılı devletlerin desteğiyle başlatılan Yunan isyanları zamanla bağımsızlık hareketine evirilmiştir. Yunan bağımsızlık sürecinde (1821-1832), Rusya’nın giderek söz sahibi olması, Akdeniz’de etkisini ve etkinliğini artırması ihtimali, İngiltere’yi politikalarını değiştirerek Yunanlıları daha belirgin olarak desteklemeye yöneltmiştir. Fransa da benzer bir politik tercihle Yunanlıların yanında yer almıştır. Batılı devletlerin desteğini alan Yunanistan, kuruluşundan itibaren Megali İdea doğrultusunda toprak kazanımlarına devam etmiş; 1864’de Yedi Ada’yı, 1881’de Teselya’yı ve 1912’de de Girit’i elde ederek topraklarını neredeyse iki katına çıkarmıştır. Yunan irredentist siyasetinde; sürgün, bir toprağa egemen olmak ve kendi lehine türdeş bir demografik yapı oluşturmak için etkin bir metot olarak çoğu zaman kullanılagelmiştir. İlk Yunan isyanlarından İzmir’in işgaline değin, benzeri pratikleri yapan Yunanistan, sürgünü demografik bir meşruiyet anahtarı olarak değerlendirmiş ve ondan yararlanma yoluna gitmiştir. Paris Barış Konferansı’nda taleplerini gerçekleştirme onayını alan Venizelos, 15 Mayıs 1919’da İzmir’e asker çıkararak, Anadolu’nun işgalini ve böylece yeni sürgünleri uygulamaya koyacağı bir süreci başlatmıştır. Yunanlıların Anadolu’yu işgaline dair pek çok ciddi eser bulunmaktadır ki bu çalışmada da söz konusu öncü yayınlardan fazlasıyla yararlanılmıştır. Ancak mevcut literatürde konunun, genelde asıl araştırmanın bir ayrıntısı olarak ya da alt bölüm başlığı şeklinde gündeme getirildiği ve ele alınmaya çalışılan şekliyle, demografik bir projenin bütünlüğü içerisinde değerlendirilmediği görülmüştür. Bu anlamda Anadolu’yu işgal eden Yunanlıların demografik yapıyı kendileri lehine dönüştürmek için gerçekleştirdikleri sürgünlerin amaçları, yöntemleri, boyutları, sonuçları ve Rum/Yunan göçmenlerin iskânı hususları bu araştırmanın kapsamını oluşturmaktadır. Çalışmanın hazırlanmasında, arşiv belgeleri, resmî raporlar ve hatıralar gibi özgün kaynaklardan yararlanmaya gayret edilmiş olup, elde edilen veriler, konu bütünlüğü ve kronolojik tutarlılık gözetilerek, aktarmacı bir yaklaşımdan ziyade, yorum ve değerlendirme ağırlıklı olarak ortaya konmaya çalışılmıştır.

Atıf vermek için tıklayın.

Not: Crossref'te bulunan "Actions" sekmesi üzerinden atıf metnine ulaşabilirsiniz.