Millî Mücadelenin Yerel Tarihi 1918-1923(Cilt 8): Diyarbakır, Mardin, Elazığ, Malatya, Adıyaman, Tunceli, Siirt, Şırnak

Millî Mücadele Döneminde Elâzığ

Birinci Dünya Savaşı’nın başlarında Van ve Bitlis’in Rus-Ermeni birliklerinin işgaline maruz kalması üzerine işgal altındaki şehirlerden aralarında Elâzığ’ın da olduğu vilayetlere yoğun bir şekilde Müslüman göçü yaşanmıştır. Birinci Dünya Savaşı esnasında Rus-Ermeni işgal orduları Elâzığ vilayetinin sınırlarına kadar sokulmuştur. Mondros Mütarekesi’nden sonra İngiliz ve Fransızlar arasında yapılan Suriye İtilafnamesi gereğince Güney illerinin Fransızlar tarafından işgal edilmesi ve Fransız ordusundaki Ermenilerin Müslüman ahaliye karşı tutumu Elâzığ ahalisi tarafından sert bir şekilde protesto edilmiştir. Siyasi ve toplumsal meselelerde birbirlerine muhalif olan kesimler birlikte hareket ederek İzmir’in işgaline sert bir şekilde tepki göstermiştir. İzmir’in haksız bir şekilde işgal edildiği belirtilerek yapılan işgalin Wilson Prensiplerine, insanlığa ve adalete aykırı olduğu vurgulanmıştır. Protesto telgraflarında, genellikle belediye başkanları ile din adamları öncü bir rol oynamıştır. Mondros Mütarekesi sonrasında Ermenilerin bölgedeki faaliyetleri üzerine Doğulu siyasetçi ve aydınların öncülük ettiği Vilayat-ı Şarkiyye Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti’nin ilk şubelerinden birisi Elâzığ’da kurulmuştur. Ancak Millî Mücadele’ye muhalif Ali Galip Bey’in 1919 yılı ortalarında Elâzığ Valisi olarak göreve başlaması millî teşkilatların çalışmalarını bir süre olumsuz etkilemiştir. Bu süreçte bölgede bir Ermenistan kurulması ihtimaline ve Şerif Paşa’nın Paris Konferansı’nda Ermeni Boğos Nubar Paşa ile yaptığı anlaşmaya Elâzığ Vilayeti’nde tepki gösterilmiştir. Bununla birlikte cephelerde elde edilen askeri zaferler ve önemli gelişmeler Elâzığ’da yakından takip edilmiştir. Millî hassasiyet ve duygunun çok güçlü olduğu Elâzığ’da zaferler günlerce coşkuyla kutlanmıştır.

Atıf vermek için tıklayın.

Not: Crossref'te bulunan "Actions" sekmesi üzerinden atıf metnine ulaşabilirsiniz.

Prof. Dr. Oktay Bozan
DOI: 10.53478/TUBA.978-625-8352-70-2.ch03