Diyarbakır Millî Mücadele Dönemi Önderlerinden İhsan Hamit Tiğrel

Bu çalışmada Millî Mücadele döneminde Diyarbakır’daki gelişmeler ile İhsan Hamit Bey’in bu gelişmelerdeki rolü değerlendirilmiştir. Çalışmanın amacı, İhsan Hamit Bey’in Millî Mücadele dönemindeki faaliyetleri ve ona bağlı olarak o dönemde Diyarbakır’da yaşanan gelişmelerin okuyucunun bilgisine sunulmasıdır. İhsan Hamit Bey’in Millî Mücadele döneminde önemli çalışmalar içinde yer aldığı halde dönemle ilgili tarih yazımında yeterince yer almadığı tespit edilmiştir. Mondros Mütarekesi imzalandıktan kısa bir süre sonra Diyarbakır’da Müdafaa-i Vatan Cemiyeti’nin şubesi açılmış, böylece erken bir dönemde Diyarbakır’da Millî Mücadele süreci başlatılmıştır. İngilizler ile Fransızların Diyarbakır ve çevresine yönelik ayrılıkçı çalışmalarına karşı kentte çalışmalar yapılmış, Türk-Kürt birlikteliği, dini birlik esaslı olmak üzere vurgulanmış, millî kuruluşların Türklerle Kürtlerin kurtuluşu için çalıştıkları belirtilmiştir. Millî cemiyetlerin faaliyetleri etkili olmuş, etnik kökene dayalı çalışmalar yerine Müslüman toplumun kurtuluşu hedeflenmiş, sonuç olarak halkın desteği sağlanmıştır. Kongreler döneminde Diyarbakır’dan temsilciler seçilerek Erzurum ve Sivas Kongrelerine katılım sağlanması yönünde çalışma yapılmıştır. Erzurum Kongresi’ne Diyarbakır’dan temsilci gönderilememiştir. Bunun üzerine İhsan Hamit Bey, Sivas Kongresine Diyarbakır Temsilcisi olarak katılmak üzere gönüllü olarak harekete geçmiştir. İhsan Hamit Bey’in talebi ilgili kişi ve kuruluşlar tarafından uygun bulunmuş ve kendisi Sivas’a hareket etmiştir. İhsan Hamit Bey, Sivas Kongresi sona erdikten sonra Sivas’a varmış olmakla birlikte Sivas’ta Mustafa Kemal Paşa ve diğer delegeler tarafından büyük sevinçle karşılanmış, oldukça iyi bir şekilde ağırlanmıştır. İhsan Hamit Bey kongre Temsil Heyeti’ne Diyarbakır temsilcisi olarak seçilmiş ve heyetin çalışmalarına katılmıştır. Kongre dönüşünde Diyarbakır’daki kişi ve kuruluşları kongre çalışmaları ile ilgili bilgilendirmiş ve Diyarbakır’da Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin şubesinin kurulmasına öncülük etmiştir. Bu araştırmada İhsan Hamit Bey’in Millî Mücadele dönemindeki faaliyetlerinin, arşiv belgeleri ve Hamit Bey’in konuşmalarından faydalanılarak ortaya çıkarılması amaçlanmıştır.

Atıf vermek için tıklayın.

Not: Crossref'te bulunan "Actions" sekmesi üzerinden atıf metnine ulaşabilirsiniz.