Millî Mücadele Döneminde Musul Vilayeti

Mustafa Kemal Paşa liderliğindeki Millî Mücadele hareketi (1918-1923) İngiliz işgali altındaki Musul Vilayeti’ni yoğun olarak etkilemiştir. Musul, Kerkük ve Süleymaniye sancaklarından oluşan Musul Vilayeti, Türk yurdunun sınırlarını belirleyen Misâk-ı Millî sınırları içinde kabul edilmiştir. Dolayısıyla, burasının yeni Türk Devleti’ne katılması doğrultusunda İngilizlere karşı yoğun bir mücadele verilmiştir. Bu süreçte bölgede birçok siyasi ve toplumsal hadise de yaşanmış; Araplar, Kürtler, Türkmenler ve bölge aşiretleri arasında Türk ve İngiliz taraftarlığı gibi olgular ortaya çıkmıştır. Millî Mücadele hareketiyle de dirsek temasında olan Süleymaniyeli Şeyh Mahmut Berzenci, İngilizlere karşı özerklik/bağımsızlık hedefiyle isyan etmiştir. Bölgede ciddi destek bulan Türkiye, Şefik Özdemir Bey’in başında bulunduğu Revanduz askerî harekâtıyla Musul Vilayeti’ni kurtarmaya çalışmıştır. Özellikle Kürt aşiretleri kendine bağlamaya çalışan İngilizler ise Seyit Taha ve Simko gibi nüfuzlu liderleri kullanarak Özdemir Bey ve Mahmut Berzenci’yi safdışı etmeyi amaçlamıştır. Musul Vilayeti, Anadolu dışında kalan bölgeler içinde Millî Mücadele hareketinin etkilerinin en yoğun hissedildiği yerlerin başında geliyordu. Kerkük şehri ise sahip olduğu yoğun Türkmen nüfus ve Türkiye taraftarlığı gibi nedenlerle, İngilizlerin en çok çekindiği yerlerin başındaydı. Nihayetinde Lozan Konferansı süreciyle gelinen yeni konjonktür ve İngiltere’nin ısrarıyla Musul Vilayeti elde edilememiştir.

Atıf vermek için tıklayın.

Not: Crossref'te bulunan "Actions" sekmesi üzerinden atıf metnine ulaşabilirsiniz.