Doğu Anadolu’da Mütareke ve Millî Teşkilatlanma

Mondros Mütarekesi’nin Doğu Anadolu ile ilgili maddelerindeki olumsuzluklar ve bunların uygulanması konusunda Ermeni ve Rum liderlerinin göstermiş oldukları isteklilik, Paris’te toplanan barış konferansının mağluplar hakkında takındığı tavır Osmanlı Devleti’nde karar verici makamlar üzerinde olumsuz bir etki meydana getirmiştir. İttihat ve Terakki yöneticileri, askeri makamlar ve şehirleri savaş sırasında işgal edilmiş olan bölgelerin ahalisi, mütarekenin uygulanması ile ortaya çıkacak durumun vahametini görerek sivil örgütlenmelerle inisiyatif alma isteğini göstermişlerdir. İstanbul’dan başlayarak Anadolu’ya doğru yayılan bu yapılanma ilk olarak Doğu Anadolu Bölgesi üzerine olmuştur. Kars, Ardahan ve Erzurum’daki müdafaa-i hukuk yapılanmaları İstanbul’dan gelen fiili müdahalelerle mümkün olmuştur. Trabzon’un da bu birliğe katılmasıyla Erzurum Kongresi toplanmış, Mustafa Kemal Paşa ve Kâzım Karabekir Paşa bu örgütlenmede ve alınan kararların uygulanmasında ön planda yer almışlardır. Doğu Anadolu cildine giriş olarak düşündüğümüz bu bölümde Mütarekenin bölge ile ilgili maddeleri, bunların uygulanması, Vilâyât-ı Şarkiyye Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti’nin nasıl ve neden kurulduğu, Mustafa Kemal Paşa ve Kâzım Karabekir Paşa’nın bu çalışmalardaki rolü, Erzurum Kongresi’nin kapsamı ele alınmaya çalışılmıştır.

Atıf vermek için tıklayın.

Not: Crossref'te bulunan "Actions" sekmesi üzerinden atıf metnine ulaşabilirsiniz.