Millî Mücadele Döneminde Sinop

Sahip olduğu doğal limanı nedeniyle, tarih boyunca çeşitli milletlerin hâkimiyet mücadelelerine sahne olan Sinop, Malazgirt Zaferi’yle Anadolu’ya giren Türklerin ilk fethettiği yerlerden biri olmuştur. Pervaneoğulları ve Candaroğulları beyliklerine başkentlik yapan Sinop, 1461 tarihinde Osmanlı Devleti hâkimiyetine girmiştir. Tanzimat’ın ilanına kadar, idari olarak Kastamonu Sancağına bağlı bir kadılık olarak yönetilen Sinop, Tanzimat teşkilatıyla Kastamonu Vilayetine bağlı bir sancak statüsüne kavuşmuştur. 1920 yılının Haziran ayında Kastamonu Vilayetinden ayrılarak müstakil olmuştur. İtilaf devletleri, 30 Ekim 1918’de imzalanan Mondros Mütarekesi ile Osmanlı Devleti’nin elini kolunu bağladıklarını düşünüyorlardı. Bu düşünceden hareketle, Sinop’ta mütareke hükümlerinin uygulanmasını denetleme bahanesi ile yerel idare üzerinde baskı kurmaya, azınlık unsurları da kullanarak bölgeyi denetimleri altına almaya çalışıyorlardı. İtilaf devletlerinin niyetinin farkında olan İstanbul Hükûmeti ise bu sırada mütareke şartlarının ihlal edilerek bölgenin işgal edilmesini engellemek için tedbirler almaya çalışıyordu. Hükûmet, asayişi tesisi amacıyla geniş yetkilerle Mustafa Kemal Paşa’yı 9. Ordu Müfettişi olarak bölgeye göndermeye karar verdi. Samsun’a gitmek üzere 16 Mayıs 1919’da İstanbul’dan hareket eden Mustafa Kemal Paşa, 18 Mayıs 1919 tarihinde Sinop’a uğramıştır. Burada şehrin ileri gelenleriyle yaptığı görüşmede, Sinop’ta bulunan Pontus Cemiyeti şubesinin faaliyetleri hakkında bilgi almış ve görüştüğü kişilere uyarılarılar da bulunmuştur. Bu tarihten sonra Sinop’ta millî teşkilatlanma hız kazanmış, Sinop merkezde ve ilçelerinde Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri kurulmuştur. Sinop ve ilçelerinde İzmir’in Yunanlılar tarafından işgalini protesto mitingleri düzenlenmiş, İtilaf devletlerinin İstanbul’da bulunan temsilcilerine ve İstanbul Hükûmeti’ne protesto telgrafları çekilmiştir. İtilaf devletlerinin bölgedeki faaliyetlerine ve Pontusçuluk hareketlerine karşı daha etkili tedbirler alınmaya başlanmıştır. Mustafa Kemal Paşa’nın direktifleri doğrultusunda Sivas Kongresi’ne delegeler gönderilmiş, Mebusan Meclisi ve Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi için seçimler yapılmıştır. Sinop dâhilinde asayişsizlikle ve eşkıyalık hareketleri ile mücadele edilmiştir. Batı Cephesi’nde Yunanlılara karşı verilen mücadelelerde ordunun ihtiyaç duyduğu silah, cephane ve malzemelerin temininde Sinop liman ve iskeleleri önemli hizmetler îfâ etmiştir. Sinoplular, Tekâlif-i Milliye Komisyonlarına ve Hilâl-i Ahmer Cemiyeti’ne yaptıkları yardımlarla, Millî Mücadele’yi mali olarak da desteklemiştir. Batı Cephesi’nde kazanılan zaferler, Lozan Antlaşması ve Cumhuriyet’in ilanı Sinop’ta coşkuyla kutlanmıştır.

Atıf vermek için tıklayın.

Not: Crossref'te bulunan "Actions" sekmesi üzerinden atıf metnine ulaşabilirsiniz.