Millî Mücadele Döneminde Kastamonu’da Sosyal Hayat

Sivas Kongresi’nden sonra Heyet-i Temsiliye’nin İstanbul ile Anadolu’nun ilişkilerini ve iletişimini askıya almasıyla birlikte İstanbul’a en yakın konumda bulunan Anadolu’nun önemli bir vilayeti olan Kastamonu’nun önemi tarihsel geçmişiyle kıyaslanmayacak ölçüde artmıştır. Kastamonu Vilayetinin stratejik öneminin artmasındaki ana etmenler; İstanbul’un Anadolu yakasının İtilaf devletlerinin kontrolünde tutulması yanında, İzmir’den başlamak üzere Yunan işgalinin Batı Anadolu ve Marmara bölgesinin önemli bir kısmını içerisine almasıdır. Ayrıca İtilaf devletlerinin Karadeniz’de donanma kontrolü ile Anadolu’ya uzanan demiryolu ve karayolu güzergahlarını Kuvâ-yı Milliye ve Ankara hükûmeti’nin etkinliğini azaltma girişimi de eklenince, TBMM açılışından sonra Batı Karadeniz kıyılarında bulunan küçük iskele ve koylar, insan ve silah-cephane taşımacılığının yegâne ulaşım hattını oluşturdu. Bu nedenle Kastamonu Vilayeti Anadolu’nun dış dünyaya açılan temel ulaşım hatlarından biri konumuna geldi. 1919-1923 döneminde vilayet olağanüstü bir hareketliliğe sahip oldu. Bunun temel nedeni; İstanbul, Doğu Karadeniz bölgesi, Doğu Anadolu bölgesi ve Rusya üzerinden gelen silah ve cephane sevkiyatının Batı Cephesi’ne ulaştırılmasındaki üssü haline geldi. Ayrıca 1920 sonrasında kaçak yollarla Anadolu’ya geçerek Millî Mücadele’ye katılmak isteyen insan kaynağının geçiş güzergahı oldu. Ayrıca TBMM Hükûmeti’nin Karadeniz üzerinden gerçekleştirmek istediği diplomasi trafiğinin önemli merkezlerinden biri haline geldi. Bu nedenlerle Kastamonu vilayet merkezi ve kıyı bölgesinde bulunan küçük iskele ve kasabalarda olağanüstü yapılanmalar oluşturuldu. Bu makale esas olarak Kastamonu Vilayet merkezinde Millî Mücadele sürecinde oluşan toplumsal örgütlenme ve bu örgütlerin Millî Mücadele’ye katkısını esas almıştır.Bu vesile ile Kastamonu merkezinde yaşayan nüfus ve bu nüfusun girişimi ile oluşan toplumsal sivil örgütlenmeler; Gençler Kulübü, Muallimler Cemiyeti, Himaye-i Etfal Cemiyeti, Kadınları Çalıştırma Derneği gibi toplumsal hayatın çeşitli cephelerini yansıtan kuruluşlar ve bunların 1919-1923 yılları arasındaki faaliyetlerini ele alınmıştır. Ayrıca vilayet merkezindeki eğitim kurumları, basın ve yayın organları ve bunların toplumsal hayatı yansıtan faaliyetleri hakkında bilgilere yer verilmiştir. Bunların dışında söz konusu tarihler arasında vilayete gelerek faaliyette bulunan yerli ve yabancı heyetlerin faaliyetleri ile şehir hayatında sağladıkları değişimler üzerinde durulmaktadır.

Atıf vermek için tıklayın.

Not: Crossref'te bulunan "Actions" sekmesi üzerinden atıf metnine ulaşabilirsiniz.