Lazistan (Rize) Mebusu Osman Nuri Bey’in Millî Mücadele Dönemindeki Faaliyetleri

Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasının ardından İtilaf devletleri Osmanlı Devleti’nin topraklarını yer yer işgal etmeye başlamıştı. Söz konusu işgal girişimleri karşısında Türkler, topraklarını korumak amacıyla bir bağımsızlık mücadelesi vermiştir. Bu mücadelede asker ve sivil olmak üzere birçok kişi vatanın kurtarılması için hizmet etmiştir. O dönemde Lazistan Mebusu olan Osman Nuri (Özgen) Bey de hem meclisteki hem de Sovyet Hükûmeti’nin Millî Mücadele’ye destek olmak amacıyla gönderdiği askeri teçhizat, silah, cephane ve para yardımlarının Trabzon ve Samsun limanlarına ulaştırılması hususundaki faaliyetleri ile Millî Mücadele’nin kazanılmasında öne çıkan şahsiyetler arasında yerini almıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) temsilcileri Millî Mücadele yıllarında dönemin siyasi konjonktürünü göz önünde bulundurarak Sovyet Hükûmeti ile diplomatik anlamda temas kurmuştur. Bu bağlamda Osman Nuri Bey, Rusça bilmesi sebebiyle TBMM Hükûmeti tarafından Moskova’ya gönderilen ilk Türk heyeti içerisinde tercüman olarak yer almıştır. Taraflar arasında yapılan görüşmeler sonucunda Sovyet temsilcileri diplomatik desteklerinin yanı sıra Millî Mücadele hareketine silah, cephane, askeri teçhizat ve para yardımı yapacaklarını belirtmişlerdir. Bu kapsamda Sovyet Hükûmeti tarafından verilecek olan malzemelerin Rusların Tuapse limanından sevk edilmesi görevi için Osman Nuri Bey görevlendirilmiştir. Boğazların ve Karadeniz’in İtilaf devletlerinin denetiminde olduğu göz önüne alındığında, Osman Nuri Bey’in oldukça zor bir görev üstlendiği anlaşılmaktadır. Zaten TBMM Hükûmeti temsilcileri ile arasında geçen yazışmalarda Osman Nuri Bey, sevkiyat işlerinde yaşanan güçlükleri ve malzemeleri göndermek için deniz taşıtı bulmakta zorlandığını sürekli olarak dile getirmiştir. Çalışmada Osman Nuri Bey’in Millî Mücadele yıllarındaki faaliyetleri, özellikle Rusların Tuapse limanından sevk ettiği malzemeler ile bahsi geçen sevkiyat sürecinde karşılaştığı problemler Türk ve Rus arşiv kaynaklarından faydalanılarak ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Atıf vermek için tıklayın.

Not: Crossref'te bulunan "Actions" sekmesi üzerinden atıf metnine ulaşabilirsiniz.