Urfa’nın İşgali ve Kurtuluşu

30 Ekim 1918 Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra İtilaf devletleri, Osmanlı topraklarında geniş çaplı işgallere başladılar. Urfa da ilk olarak 24 Mart 1919’da İngilizler tarafından işgal edildi. İngilizler, asker kılığındaki Ermenileri beraberlerinde getirdiler; bölgedeki aşiretleri de kendi taraflarına çekmeye çalıştılar. 15 Eylül 1919’da imzalanan Suriye İtilafnamesi ile Urfa’daki İngiliz işgali, 30 Ekim 1919’da yerini Fransız işgaline bıraktı. Şehirdeki Fransız işgali İngiliz işgaline göre daha şiddetli oldu. Fransızlar; Urfa’ya girdikleri ilk günden itibaren keyfi bir tutumla mahalli hükümetin işlerine müdahale ettiler. Çeşitli yerlerden getirilen Ermeni gönüllüler, Ermeni mahallesine yerleştirildi ve Ermeni taşkınlıklarına göz yumuldu. Fransızlar da İngilizlerin yaptığı gibi siyasi faaliyetlerde bulunarak bölgedeki aşiretleri elde etmeye çalıştılar. İstanbul Hükümeti’nin işgaller karşısında sessiz kalması, Urfa’da yerel teşkilatlanmanın başlamasına neden oldu. Teşkilatlanmanın akabinde ise 8-9 Şubat 1920 gecesi, Yüzbaşı Ali Saib Bey öncülüğünde Fransız işgaline karşı silahlı direniş başladı. Yaşanan şiddetli çarpışmalar neticesinde şehirden ayrılmayı kabul eden Fransızlar, 11 Nisan 1920 tarihinde Urfa’yı boşalttılar. Şehirden ayrılıp Şebeke Mevkii’ne vardıklarında ise aşiret kuvvetleriyle aralarında büyük bir çatışma yaşandı. Bu çatışma neticesinde Fransızlar, Urfa işgalini büyük bir kayıpla sonlandırdılar. Bu çalışmada Mondros Mütarekesi’nden sonra Urfa’da yaşanan işgallerin yanı sıra şehrin direniş ve kurtuluş süreci ele alınacaktır.

Atıf vermek için tıklayın.

Not: Crossref'te bulunan "Actions" sekmesi üzerinden atıf metnine ulaşabilirsiniz.