Antep’in İşgali ve Kurtuluşu

Millî Mücadele yıllarında hem ekonomik hem de stratejik bir öneme sahip olan Antep, Mondros Mütarekesi’nden sonra 17 Aralık 1918’de İngiliz işgaline uğradı. İngilizler daha önce Suriye’ye göç ettirilmiş olan Ermenileri de Antep’e getirdiler. Yaklaşık olarak on ay süren İngiliz işgalinde, bazı kötü durumlar görülmekle birlikte silahlı bir çatışma yaşanmadı. Antep’teki İngiliz işgali, 25 Ekim 1919’da yerini Fransız işgaline bıraktı. Fransızlar da Antep’in işgalinde Ermenilerden faydalandılar. Bu nedenle şehirdeki Ermeni taşkınlıkları artmaya başladı. 12 Ocak 1920’de, Fransızlar ve Ermenilerin Araptar Köyü’nde neden olduğu olaylar nedeniyle Antep direnişi, ilk olarak şehir dışında başladı. Antep-Maraş yolunda yaşanan bu çarpışmalarda Karayılan ve Boyno oğlu Memik Ağa çeteleri büyük yararlılıklar gösterdi. Şahin Bey de 1920 yılının şubat ve mart aylarında Kilis-Antep yolu üzerinde gerçekleştirdiği faaliyetlerle Fransızları oldukça zor durumda bıraktı. Şahin Bey’in şehadetinden sonra Antep direnişi, 1 Nisan 1920’den itibaren şehir içerisine taşındı. Bu süreçte şehir içi direniş, Kılıç Ali ve Özdemir Bey gibi kumandanlarca organize edildi. Maraş ve Urfa’da yenilen Fransızlar, Antep’i haftalarca kuşatma altına aldılar. Yaklaşık on bir ay kendi imkânları ile direnen şehir, açlığın son haddine varmasından ötürü 9 Şubat 1921’de düştü. 20 Ekim 1921 Ankara Antlaşması ile Türkiye-Suriye sınırı çizilince Fransız askerleri 25 Aralık’ta Antep’i terk ettiler. Böylece Antep’te Aralık 1918’de İngilizlerle başlayıp sonrasında Fransızlarla devam eden işgal dönemi, 25 Aralık 1921 tarihinde sona ermiş oldu. Bu çalışmada Mondros Mütarekesi’nden sonra Antep’te yaşanan işgal ve direniş hareketi ele alınacaktır.

Atıf vermek için tıklayın.

Not: Crossref'te bulunan "Actions" sekmesi üzerinden atıf metnine ulaşabilirsiniz.