Millî Mücadele Döneminde Isparta

Mondros Mütarekesi’ni takip eden günlerde bütün ülke genelinde olduğu gibi, Isparta halkı da büyük bir endişe içinde idi. Mütareke’den yaklaşık 5 ay sonra 28 Mart’ta İtalyanların Antalya’ya asker çıkarması ve işgallerini Burdur- Isparta istikametinde yaymaya çalışmaları, Isparta’da tepki ile karşılandı. Güneyden gelen bu tehlikenin yanı sıra Yunanların 15 Mayıs’ta İzmir’i işgal etmeleri, Isparta halkını galeyana getirdi. Isparta ve hemen bütün ilçelerinde aynı gün ve takip eden günlerde İzmir’in işgali ve İtalyan işgalleri çeşitli yollarla protesto edildi, mitingler yapıldı. Bu protestoların ve millî tepkinin oluşmasında Isparta’da başta Hafız İbrahim (Demiralay) olmak üzere Belediye Başkanı, Askerlik Şubesi Başkanı ve eşraftan ileri gelenlerin öncülük ettiği görülmüştür. İlçelerde ise, yine belediye başkanları, müftüler, askerlik şube başkanları ve halktan ileri gelenler başı çekmiştir. Isparta Sancağında oluşan millî refleks, kısa sürede teşkilatlanmaya dönüştü. Isparta ve ilçelerinde, ileride Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adını alacak millî cemiyetler kuruldu. Bu cemiyetlerin ve bölgedeki bazı askerî ve yerel idarecilerin teşvik ve gayreti ile milis gönüllü kuvvetler oluşturuldu. Bu gönüllü kuvvetlerin başında sayabileceğimiz Demiralay milis kuvveti, Denizli’nin batısındaki cephede işgalci Yunan ordusuna karşı büyük kahramanlıklar sergiledi. Bütün ilçeleriyle birlikte Isparta halkı, personel desteğinin yanı sıra cephenin yiyecek- giyecek gibi diğer ihtiyaçlarının karşılanmasında elinden gelen yardımı yaptı. Vatan savunmasında gösterilen bu duyarlılık ve fedakârlıklar kolay şartlarda olmuyordu. Konya Valisi Cemal ve dönemin Isparta Mutasarrıfı Talat’ın baskıları, bazı azınlık grupları ile Hürriyet ve İtilaf Fırkası yanlılarının karşı propagandaları ve bölgeye yayılan Delibaş İsyanı’nın olumsuz etkilerine rağmen bütün Isparta halkı Millî Mücadele’nin sonuna kadar vatan savunmasında maddi-manevi üzerine düşen fedakârlığı yaptı. Mevcut verilere göre, İstiklâl Savaşı’nda şehit olan üçyüze yakın Ispartalının künyelerine ulaşılmıştır. Şüphesiz ileride Isparta ve ilçelerine ait Vefayâta Mahsus Vukuat Defterleri ve ilgili diğer kaynakların araştırmaya açılması ile şehit sayısının artması kuvvetle muhtemeldir.

Atıf vermek için tıklayın.

Not: Crossref'te bulunan "Actions" sekmesi üzerinden atıf metnine ulaşabilirsiniz.