Karaman Türkleri’nin Meşru Mücadelesi ve Türkiye Büyük Millet Meclisiyle Münasebetleri (1920-1923)

Ortodoks Türkler, Türk Ortodokslar, Karaman Türkleri, Karamanlılar gibi adlarla anılan Türk ve Ortodoks olan bu unsurun Türk milletinin bir parçası olduğunda hiç şüphe yoktur. Anadolu’ya Müslüman Türkler’den çok daha önce geldikleri bilinen Karamanlılar, Bizans İmparatorluğu bünyesinde de yaşamış ve hizmet vermişlerdir. Bu dönemde Hristiyanlığın Ortodoks mezhebini benimsemişlerdir. Günümüzde Moldova’da Gagavuzlar olarak bilinmekte olup, Orta Anadolu’nun herhangi bir köyünde yaşayan Türklerin konuştuğu Türkçeyi anadilleri olduğu için konuşmaktadırlar. Fetihle birlikte İstanbul’da demografik dengeyi sağlamak için Karaman ve çevresinden getirilerek iskân edilmişlerdir. Karamanlılar, Ortodoks olduklarından dolayı Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi’nin dinî anlamda hâkimiyet alanı içerisinde bulunmaktaydılar. Fransız İhtilali’nden sonra yayılan milliyetçilik hareketlerinin etkisiyle bütün Ortodokslar’ın Rum olduğu iddialarının hayata geçirilme çabaları Karamanlılar’ı rahatsız etmeye başlamıştır. Bunlar Fener Patrikhanesi’nin rumlaştırma ve devlet aleyhine faaliyetlerine karşı çıkmışlardır. Türk İstiklâl Savaşı sürecinde işgale karşı ve bütün olumsuzluklara rağmen TBMM Hükûmetinin yanında yer alarak destek veren Karamanlılar’a bu mücadelelerinde Papa Eftim önderlik etmiştir. TBMM Hükûmetinin pek başarılı olamadığı propaganda faaliyetlerinde çok önemli ve tarihî bir görev ifa etmişlerdir. Aynı süreçte Osmanlı İmparatorluğu dönemine uzanan talepleri olmasına rağmen kendi Bağımsız Türk Ortodoks Patrikhanesi’ni kurmayı başarmışlardır. Tabii bu hiç de kolay olmamış ve Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi’nin bütün engellemelerine rağmen başarılmıştır. Fakat sonuçta Lozan Konferansı müzakerelerinde hiç beklemedikleri hâlde Papa Eftim ve birkaç Türk Ortodoks aile haricinde hepsi mübadeleye tâbi tutulmuşlardır.

Atıf vermek için tıklayın.

Not: Crossref'te bulunan "Actions" sekmesi üzerinden atıf metnine ulaşabilirsiniz.