Chester İmtiyazı Kapsamında Yeni Ankara

Sanayi Devrimi’nin ardından Avrupa’da demiryolu kullanımı yaygınlaşmaya başlarken Osmanlı İmparatorluğu’nda da demiryolu yapım faaliyetlerine önem verilmeye başlanmış ancak teknik ve maddi yetersizlikler nedeniyle bu konuda yabancı devletlerden yardım alınmasına gerek duyulmuştur. Demiryolu inşası için Osmanlı hükûmetinden imtiyaz sağlama yarışına giren Avrupalı güçler bu şekilde Osmanlı coğrafyasında nüfuz alanlarına sahip olmak istemişlerdir. Karlı bir yatırım olmanın ötesinde, Osmanlı İmparatorluğu’nu parçalama girişimlerini de temsil eden demiryolu imtiyazı meselesinde, diğer devletleri takiben Amerika da harekete geçmiş ve bu konuda en ciddi teşebbüsü Chester Demiryolu Projesi olmuştur. Proje, 1908’den, Meclis tarafından feshedildiği 1923’e değin, yalnız Birinci Dünya Savaşı ve takip eden bir-iki yıllık süre haricinde gündemde kalmış, savaş sonrasında yeniden canlandırılmak istendiğinde bu defa kapsamı genişletilmiştir. Bu makalede, Chester Projesi kapsamında Ankara’nın Amerika tarafından inşa edilmesi meselesi incelenecektir. Çalışmada öncesinde yayımlanmış araştırma eserlerinden, makalelerden ve sempozyum bildirilerinden yararlanılmıştır. Amerikan Ulusal Arşivinden elde edilen belgelere, yabancı ve yerli basında yer alan haberlere de başvurularak çalışma zenginleştirilmek istenmiştir. Taraflar arası sözlü beyanlar ile gündeme gelen ve bir vaat olma ötesine geçemeyen Anadolu’da bir Washington kurma fikri, projenin akıbetine bağlı olarak hayata geçirilememiş, Chester Projesi’nden beklenen diğer tüm Amerikan rüyaları ile birlikte yok olmuştur.

Atıf vermek için tıklayın.

Not: Crossref'te bulunan "Actions" sekmesi üzerinden atıf metnine ulaşabilirsiniz.