Millî Mücadele'nin Yerel Tarihi 1918-1923 (Cilt 12): Ankara

Birinci Mecliste Ankara Milletvekilleri

23 Nisan 1920’te Ankara’da toplanan Meclisin parlamento tarihimizde çok özel ve önemli bir yeri vardır. Bu Meclis, İstanbul ve Malta’da bulundukları sürgünden dönen milletvekilleri ile yurdun farklı yörelerinden seçilen milletvekilleriyle açıldı. 1920-1923 yılları arasında dört yasama yılında 750 oturum gerçekleştirdi. Birinci dönem Mecliste Ankara’yı dokuz milletvekili temsil etti. Bu milletvekillerinden dördü Ömer Mümtaz Bey, Hacı Atıf (Taşpınar), Mustafa Hilmi (Çayırlıoğlu) ve Ahmet Rüstem (Bilinski) İstanbul’dan gelerek Meclise doğrudan katıldılar. Diğer beş milletvekili Mustafa Kemal (Atatürk), Ali Fuad (Cebesoy), Hacı Mustafa (Beynam), Şakir (Kınacı) ve Şemsettin (Bayramoğlu) seçilerek Ankara’yı temsil etme hakkını elde ettiler. Böylece Ankara’yı temsil edecek milletvekilleri belirlenmiş oldu. Ankara milletvekillerinden sadece Mustafa Kemal’in Meclisteki emek ve çabalarının tamamını detaylı anlatmak bile böyle bir çalışmanın sınırlarını aşmaktadır. Bu nedenle bu araştırma, Ankara’yı temsil eden dokuz milletvekilinin kısa özgeçmişlerini, Meclisteki siyasi faaliyetlerini ve Mecliste üstlendikleri idari görevleri, belirli bir şablon kapsamında genel hatlarıyla ortaya koymayı ve dönemin zorlu şartları içerisinde milletvekillerinin Millî Mücadele yolunda yaptığı çalışmaları görünür kılmayı hedeflemektedir.Bu hedef doğrultusunda Millî Mücadele’de büyük rol oynayan ve Cumhuriyetin doğumuna öncülük eden bu Meclisi her yönüyle incelemek gerekmektedir. Bu çalışmanın öncelikli amacı bu Meclisi daha iyi anlamak ve yakından tanıyabilmek için Ankara milletvekilleri üzerinden Meclise bakmaktır. Meclis eksenli yapılan bu çalışmanın öncelikli kaynakları Meclis arşivi ve Meclis Genel Kurulunun tutanaklarıdır. Bu çalışma doğrultusunda, döneme ilişkin Meclis kaynakları detaylı olarak tetkik edilmiş; ayrıca birinci el kaynaklar üzerinden gidilerek dönemin hatıraları karşılaştırmalı incelenmiştir. Bu hatıralar tenkit süzgecinden geçirilerek çalışmada kullanılmıştır ve bu sahada yapılmış olan tetkik eserlerden de faydalanılmıştır.

Atıf vermek için tıklayın.

Not: Crossref'te bulunan "Actions" sekmesi üzerinden atıf metnine ulaşabilirsiniz.

Doç. Dr. Şerif Demir
DOI: 10.53478/TUBA.978-625-8352-74-0.ch13