Ankara İstiklâl Mahkemesi (1920-1922) (5Ekim 1920- 31 Temmuz 1922)

30 Ekim 1918 tarihinde Mondros Mütarekesi imzalandı. Mütareke hükümlerine dayanan İtilaf devletleri, Anadolu’yu işgal etmeye başladı. İşgallere karşı direniş gösteren Anadolu halkı bunlara tepki olarak cemiyetler kurdu ve bu işgallerin haksız olduğunu savundu. Kuvâ-yı Millliye birliklerinin etkili olduğu bu dönemde başarılar elde edildi. Ardından düzenli orduya geçildi. Ankara ve çevresinde bu olaylar yaşanırken 23 Nisan 1920’de TBMM açıldı. Meclis açıldıktan sonra ele aldığı önemli problemlerin başında asker kaçakları geliyordu. Millî Mücadele yıllarında artan asker firarlarını önlemek için İstiklâl mahkemeleri kuruldu. Sonraki dönemde mahkemelerin görev ve yetkileri arttırıldı. İstiklâl mahkemeleri, asker kaçakları, bozgunculuk, casusluk gibi davalara baktı. Bu mahkemelerden biri de Ankara İstiklâl Mahkemesiydi. 5 Ekim 1920’de göreve başlayan mahkeme iki yıl boyunca görevde kaldı. Görevde kaldığı süre boyunca Mustafa Sagir’in casusluk davası, Ali İhsan Sabis Paşa’nın davası, Damat Ferit ve beraberindekilerin gıyaben yargılanması, Çerkes Ethem ve Yeşil Ordu Cemiyeti gibi davalara baktı. Bu davaların yargılamalarını gerçekleştirdi. Bu çalışma bu dönemde kurulan mahkemelerden Ankara İstiklâl Mahkemesinin ilk dönemini esas almaktadır. Meclis Zabıt Cerideleri, İstiklâl Mahkemesi Kataloğu, basın ve dönemin İstiklâl Mahkemesi üyelerinin tanıklıkları ekseninde Ankara İstiklâl Mahkemesi’nin ilk dönemi anlatılmıştır.

Atıf vermek için tıklayın.

Not: Crossref'te bulunan "Actions" sekmesi üzerinden atıf metnine ulaşabilirsiniz.