İklim Değişikliğinin Türkiye Yeraltı Suyu Kaynaklarına Etkisi

Günümüzde yeraltısuyu, küresel su çekimlerinin yaklaşık üçte birinin kaynağıdır ve dünya nüfusunun büyük bir kısmına içme suyu sağlamaktadır. Atmosferik koşullara karşı daha korunaklı olduğu için yeraltısuyu kaynakları yerüstü su kaynaklarına nazaran daha güvenilir bir kaynak olarak kabul edilir. İklim değişikliği, su kaynaklarının temini ve yönetimine ilişkin belirsizlikler oluşturmaktadır. İklimin iki temel unsuru sıcaklık ve yağış trendi, bölgesel kuraklıkları, taşkın sıklığı ve şiddetini, yüzeysel akış miktarlarını etkilerken nihai olarak yeraltısularının beslenme ve deşarj mekanizmaları da bu değişimlerden etkilenir. İklim değişikliğinin yarattığı etkilere karşı en savunmasız ülkelerden birisi Türkiye’dir. Ülkenin ortalama hava sıcaklığı 1990’lardan beri sürekli artış eğilimindedir ve yağış rejimleri değişmektedir. İklim etkenleri, nüfus artışı, tarımsal ve endüstriyel aktivitelerin artması, ruhsatsız kuyular yeraltısuları arz ve talebi üzerinde değişiklikler yaratmaktadır. Türkiye’de tarımsal amaçlı yeraltısularının kullanımı her sene daha da artmaktadır ve günümüzde bu oran %67’dir. Geçmişten günümüze su seviyeleri incelendiğinde, yeraltısuyu kaynakları çoğu bölgede azalma hatta bazı bölgelerde tükenme sorunu ile karşı karşıyadır. Özellikle, Marmara, Ege, İç Anadolu ve Güney Doğu Anadolu bölgelerinde yeraltısuyu seviyeleri bazı kuyularda 100 metreye kadar düşmüştür. Bu azalış eğiliminin devamı, evsel, endüstriyel ve tarımsal sulama için önemli bir kaynak olan ve kurak dönemlerde akarsuları besleyerek ekosistemin devamlılığını sağlayan akiferler için geri döndürülemez sorunlara yol açabilir. Ayrıca gelecek için yapılan öngörüler, iklim değişikliği ve artan su talepleri nedeniyle Türkiye’nin birçok yerinde su stresinin daha da artacağını ortaya koymaktadır. Bu nedenle, yeraltısularının mevcut durumunu değerlendirmek ve iklim değişikliğinin yaratacağı etkileri tahmin ederek su yönetim politikaları geliştirmek su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı için büyük önem taşımaktadır. Bu makale, iklim değişikliği ve Türkiye’nin yeraltısularının mevcut durumu hakkında genel bir çerçeve sunmaktadır.