İklim Değişikliğinin İç Su Ekosistemleri ve Sulak Alanlar Üzerindeki Etkilerinin Analizi İçin Bir Model Önerisi

İklim değişimi, son yıllarda etkisini önemli ölçüde hissettirmeye başlamış ve iklim değişikliğinin su kaynaklarına etkilerinin ortaya koyulması ile ilgili birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmaların çoğunluğunda öncelikli olarak su miktarlarındaki değişim üzerine odaklanılmış ve bu değişimler mümkün olduğunca sayısal olarak ortaya koyulmuştur. İklim değişiminin sulak alanlar ve içsu ekosistemlerine yıl içinde giren ortalama su miktarını ve su girdisinin mevsimlere göre dağılımını değiştirebileceğinden su ekosistemlerine önemli etkileri olması beklenmektedir. Havzalardan içsu ekosistemlerine giren su sıcaklığı ve kalitesinde değişimlerin de olması söz konusudur. Bununla birlikte hava sıcaklığındaki değişimler de su ekosistemlerinin su bütçesi ve su sıcaklığında değişimlere neden olarak su ekosistemlerini etkileyebilmektedir. Ekosistemlerdeki değişimler, ekosistemin dış etkenlere karşı tepkilerini de değiştireceğinden, mevcut veriler üzerinde yapılan regresyon analizi veya durağan zaman serisi analizi gibi istatistiksel yöntemler ile iklim değişiminin etkilerinin ortaya koyulmasında yetersiz kalacaktır. İklim değişimi sulak alanlar ve diğer içsu ekosistemleri için önemli bir baskı olabilmekle birlikte, su tüketimlerindeki değişimler (örneğin su çekimleri) ve sisteme ulaşan kirletici yüklerindeki değişimler gibi başka baskıların da altındadırlar. Bu nedenle de su ekosistemlerinin doğru yönetilmeleri için küresel bir baskı olan iklim değişiminin ve çoğunlukla yerel olan diğer baskıların su ekosistemlerine etkilerini ayrı ayrı ortaya koyabilen hesap yöntemleri ve araçların geliştirilmesi önemlidir. Bu bölümde bu amaçla geliştirilecek simülasyon modellerinin nitelikleri ortaya koyulacak ve bu nitelikler dikkate alınarak iklim değişiminin sulak alan ve içsu ekosistemleri üzerindeki etkilerinin diğer baskıların varlığında ayrı olarak ortaya koyabilen analitik bir simülasyon modeli önerilecektir.