COVID-19 Sonrası Dünya’da Küresel Yönetişim ve Kriz Yönetimi

Uluslararasıcılık fikri yaklaşık 100 yıldır dünya düzeninin temel sacayaklarından biri olmuştur. Özellikle Soğuk Savaşın bitiminin ardından liberal uluslararasıcılık küresel krizlerin çözümü açısından hâkim paradigma haline gelmiştir. Bu yaklaşım 2008 Dünya Finansal Krizi sonrasında zayıflamaya başladı. COVID-19 Salgını, dünya siyasetinde düzen oluşturan ve krizlerin çözümüne yardımcı olan cari mekanizmaların zayıflamasına ivme kazandırması beklenmekte. Liberal uluslararasıclığın revize edilmesi; Çin veya bölgesel güçler eksenli yeni bir düzenin oluşması ve kaos senaryoları COVID-19 Salgını sonrası dönemde oluşabilecek düzene dair üç farklı öngörüdür. Bütün bu farklı senaryolar küresel krizlerin çözümü açısından farklı yaklaşımları destekleyecektir. Revize edilmiş uluslararasıcılık mevcut sistemin daha katılımcı hale gelmesini sağlayacaktır ancak büyük güçler böylesi bir senaryoda daha az sorumluluk alacaktır. Çin veya bölgesel güçlerin hâkim olduğu düzende daha hiyerarşik ve güvenlik merkezli bir yaklaşım hakim olacaktır. Kaos senaryosu ise belirli bir süre dünyayı istikrarsızlaştırabilir ancak böylesi bir senaryonun kalıcı olması beklenmemelidir. Türkiye ve diğer uluslararası aktörler oluşabilecek yeni düzenin niteliğine göre roller belirlemek durumundadırlar.