Obezite ve Diyabette Endokrin Bozucuların Olası Rolleri

Sağlıklı bir yaşam organizmadaki tüm fizyolojik ve biyokimyasal olayların bir denge içerisinde yürümesine bağlıdır. Bu dengenin korunmasında en önemli aktörler hormonlardır. Hormonların kıtlığı ve bolluğu patolojiye neden olur. Hormonların patolojik olaylarına etki eden en önemli faktörlerden birisi de endokrin bozucular (EB) olarak karşımıza çıkmaktadır. Endokrin sistem fonksiyonlarını bozan çeşitli kimyasal maddeler ve türevleri EB ajanlar olarak ifade edilmektedir. Bu ajanlardan doğal ortamlarda bulunanlar vücuttan hızlı bir şekilde temizlenirken, endüstriyel kökenliler ise uzun yarı ömürlerinin olması ve metabolik yıkıma dirençli yapıları nedeniyle uzun seneler doğada ve canlıların vücut ortamlarında yıkılmadan kalabilirler. Bu EB’lerin özellikle obezite ve diyabet üzerine baskın rolleri bulunmaktadır. EB ajanlar hakkındaki başlıca veriler hayvan deneylerinden elde edilen bulgulara dayanmaktadır. Çünkü bu EB kimyasalların insan üzerinde olan etkilerini değerlendirmek halihazırda olanaklı değildir. EB’lerin doz-cevap durumlarını etkileyen pek çok faktör bulunmaktadır. Bunlar; düzey, reseptör sayısı, yaşam siklusu içinde maruziyet zamanı vb.dir. Obezojenik ve diyabetojenik olan EB’lerin moleküler mekanizmaları hala tam olarak bilinmemektedir. EB maruziyeti ile obezite, diyabet ve kardiyovasküler hastalıklar ile ilişkili ileri çalışmalara ihtiyaç bulunmaktadır. Sonuç olarak, EB maruziyeti ve spesifik sağlık sorunları ilişkisi üzerine araştırmalar önem arz etmektedir. Kimyasalların kullanımına izin vermeden önce endokrin sistem üzerine etkilerinin kontrolünü zorunlu hale getirecek yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Endüstride potansiyel gücü olan EB kullanımını ortadan kaldıracak işbirliklerinin yapılması önemlidir. Ayrıca halkın bilinçlendirilmesi, siyasi yönetimin daha dünyaya gelmemiş çocukları korumak adına bilimsel topluluklarla işbirliği içerisinde intrauterin dönemden başlayan koruma önlemleri alması ve denetim yapması önem arz etmektedir. Bu çalışmada başlıca 8 kategoride toplanan pestisitler, çocuk ürünleri, gıda kontakt materyalleri, elektronik ve yapı malzemeleri, kişisel bakım ürünleri, antibakteriyeller, tekstil ürünleri ve kontraseptiflerin obezite ve diyabet üzerine etkileri güncel bilgiler ışığı altında verilecektir.