Küresel Değer Zincirlerinin Döngüsel Ekonomideki Rolü

Derinleşen küresel değer zincirleri (KDZ’ler) ile ülkeler hem üretim ve ticaret modellerinde hem de bu aktivitelerle ilişkili çevresel maliyetlerde önemli değişiklikler yaşamaktadır. Tek başına ekonomik büyümeyi hedeflemek artık yeterli bir amaç gibi görünmemektedir. Büyüme tecrübe edilirken; kalkınmayı sağlamak, kalitesini arttırmak ve büyümeyi sürdürülebilir kılmak da küresel ölçekte nihai hedefler arasında olmalıdır. Bunu değerlendirmek için öncelikle ülkelerin/sektörlerin döngüsel ekonominin bir parçası olmayı başarıp başaramadığını anlamaya çalıştık. Ardından ülke ve sektör düzeyindeki değişkenleri kullanarak sektörlerin döngüselliğinin belirleyicilerini ampirik olarak analiz ettik. Bu amaçla, 1990-2015 dönemi için küresel çok bölgeli girdiçıktı tablolarından ve ayrıştırma analizinden yararlanarak sektörlerin ileriye dönük bağlantılarına yaşam döngüsü değerlendirmesi çerçevesinde odaklandık. Tahmin sonuçları, yüksek gelirli ülkelerin ileriye dönük KDZ katılımının sera gazı emisyon yoğunluğunu arttırma olasılığının daha yüksek olduğunu gösterirken; üst-orta, alt-orta ve düşük gelirli ülkelerin küresel değer paylaşım faaliyetlerine katılımının, uluslararası pazarlardaki daha yüksek çevresel düzenlemeler nedeniyle hava kalitesini iyileştirme olasılığının daha yüksek olduğunu göstermektedir. Esas olarak alt-orta ve düşük gelir düzeyine sahip ülkeler tarafından yönlendirilen sonuçlar, ileriye dönük KDZ katılımındaki bir artışın yenilenebilir enerji tüketimini azaltma olasılığının yüksek olduğunu ortaya koymaktadır. Ülke düzeyinde kontrol değişkenlerine ilişkin sonuçlar, ülke ve sektör grupları içinde önemli ölçüde değişmese de sektörel değişkenlerin etkileri önemli ölçüde değişmektedir. Bu nedenle, sektörel belirleyiciler, çevre sorunları ile verimli bir şekilde başa çıkmak ve daha yeşil bir ekonomik büyüme elde etmek için politika yapıcılar tarafından dikkatlice değerlendirilmelidir.