Çinggis Han’ın İç Asya Halklarının Kaderine Getirdiği Değişim

Genellikle Çinggis Han, Orta Asya ve Çin’deki şehirlere yaptığı seferler ve fetihler açısından değerlendirilmektedir. Bu çalışmada ise Çinggis Hanın doğudan batıya uzanan bir eksen üzerindeki seferlerinin ele geçirilen ülke halkları üzerinde etkisini değil de Asya’nın doğusunda bugünkü Moğolistan, Altaylar ve Cungarya bölgesi ile Ordos, Gansu, Kökenor (Qinghai) bölgelerinde yaşayan ve hayvancılıkla geçinen göçebe halkların hayatlarını ne şekilde etkilediği üzerinde durulacaktır.

Çinggis Han’ın başa geçmesiyle öncesi dönemdeki ‘kabile’ hayatı, tamamen değiştirilmiş ve evvelki boy, soy efradı ‘yeni düzen’ ordusunun mensubu haline gelmiştir. Yeni düzende (yasa) veraset usulü de farklılaşmış ve bu yeniliklere meşruiyet kazandırma çabaları dönemin tarih kayıtlarına duygulara hitap eden dizelerle yansıtılmıştır. Bu değişimlerin sonucunda İç Asya eski mücadelelerin getirdiği göçler, akınlar ve seferlerin getirdiği peryodik değişimler yerine özellikle XVI. yüzyıldan sonra askeri faaliyetlerden ziyade daha istikrarlı bir kabile hayatı ile edebi, tarihi ve dini kültür yönünde gelişmelerin sağlandığı bir topluma dönüşmüştür.