Cengiz Han’ın İktisat Düşüncesi ve Mirası

Tarih kaynaklarında Moğol adının ilk kullanıldığı tarih VII. yüzyıla denk gelmektedir. Bu dönemde Moğollar önemsiz küçük bir kabile olarak kabul ediliyor. Moğol isminin bir devlet ve hanedan ismi olarak kullanılması Cengiz Han dönemine rast geliyor. Moğolların bir siyasi güç olarak tarih sahnesine çıktığı dönemlerde Türklerle çok yakın münasebetleri olmuş ve Büyük Hun, Göktürk ve Uygurlar döneminde bu iki millet birbirlerinden birçok açıdan etkilendi. Moğolların dünya tarih sahnesinde asıl rollerini oynadıkları dönem Timuçin tarafından kurulan Moğol İmparatorluğu dönemidir. Timuçin, Moğol kabilelerini tek bir devlet idaresi altında toplayarak Cengiz Han unvanını aldı.

Cengiz Han döneminde yakalanmış olan yayılma ivmesi Moğolların, tarihin en büyük imparatorluklarından birini kurmasını sağladı. Öyle ki bu imparatorluk, dünyanın yaklaşık çeyreğini hakimiyeti altına aldı. Araştırmacıların ekseriyeti, Cengiz Han’ın bu yayılmacı faaliyetlerini ve haleflerine bıraktığı olduğu mirası barbarlık ve kaba kuvvet ile açıklama eğilimindedirler. Ancak bu açıklama birçok açıdan olduğu gibi Cengiz Han’ın iktisadi faaliyetlerini ve kurduğu idari sistemi anlamak açısından da yetersizdir. Bunun en önemli sebebi, Cengiz Han dönemine dair kaynakların büyük ölçüde nakıs olmasıdır.

Bu çalışmada, var olan kaynaklara iktisat tarihi perspektifinden yaklaşılıyor. Ayrıca Cengiz Han Yasaları olarak anılan Cengiz Han’ın koyduğu kanunlar da iktisadi açıdan analize tabi tutuluyor. Çalışmada, Cengiz Han’ın iktisadi faaliyetleri ve o dönemki Moğol İmparatorluğu’nun iktisadi yapısı analiz ediliyor.