Teknoloji Bağımlılığı Araştırması Raporu

Gündelik yaşamda eylemlerin yürütülmesinde kullanılan bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) hayatımızı kolaylaştırsa da yanlış kullanıldıklarında çeşitli zararlar da doğurmaktadırlar. Aşırı teknoloji kullanımı, bağımlılığın altı ölçütünü göstermesi nedeniyle bir davranışsal bağımlılık olarak kabul edilmektedir. Teknoloji bağımlılığı, kişinin teknolojiyi yönetmesi gerekirken teknolojinin kişiyi yönetmesi, sık kullanılan teknolojik aletlere duyulan karşı konulmaz istek olarak değerlendirilmektedir. TÜİK tarafından yürütülen Hane Halkı Bilişim Teknolojileri Araştırması’nda ülkemizde İnternet kullanımının yaygınlaşması ile birlikte dünya ortalamaları ile kıyaslandığından aşırı kullanımına yönelik eğilim görülmekte; bu da teknoloji bağımlılığı riskini artırmaktadır. Teknoloji bağımlılığı, oluşum süreci, oluşumda etkin faktörler, belirtileri ve etkisi doğrultusunda sınıflandırılabilmektedir. Zaman kontrolünü kaybetmek, kullanım süresi hakkında yalan söylemek, aşırı kullanım sonucu fiziksel problemlerin oluşması, anonim bir kişiliğe bürünmek, insanlarla internet üzerinden konuşmayı yüz yüze konuşmaya tercih etmek, sosyal anlamda içe kapanıklık, teknoloji kullanımı için sorumluluklardan kaçınmak, teknolojiden uzak kalındığında huzursuzluk hissi, akademik performansın düşmesi, kişisel ve ailesel yaşamda sorunlar, uykusuzluk ve uyku düzensizliği, göz kuruluğu ve bozukluğu, aşırı kilo artışı gibi yeme bozuklukları, boyun, bel ve sırt ağrıları, kas ağrıları, halsizlik teknoloji bağımlılığına işaret eden belirtiler olarak tanımlanmaktadır. Ailevi problemler ve aile ile kaliteli vakit geçirememe, arkadaş eksikliği, madde bağımlısı arkadaşlar, insanlar ile ilişkisi kurmakta ve sürdürmekte sıkıntı yaşama, sağlıklı yaşam aktiviteleri ve spor eksikliği, okulda başarısızlık, sosyoekonomik durum, içe dönük ve asosyal olma, kendini rahatça tanıtamama, doğru arkadaş eksikliği, oyunlara ve eğlenceli şeylere gerçek hayatta olduğundan daha kolay ulaşma, gerçek hayattaki ifade özgürlüğünün kısıtlanması teknoloji bağımlılığına neden olan önde gelen sosyal, sosyoekonomik ve psikolojik faktörlerdir. Söz konusu belirtiler ve oluşum faktörleri doğrultusunda teknoloji bağımlılığı; İnternet Bağımlılığı, Oyun Bağımlılığı, İnternet Üzerinden Alışveriş Bağımlılığı, Akıllı Telefon Bağımlılığı, Sosyal Ağ Bağımlılığı, Bilgisayar Bağımlılığı, Televizyon Bağımlılığı olarak sınıflandırılmıştır. Teknoloji bağımlığı küresel anlamda ülkeler tarafından sorun olarak görüldüğü için bu sorunla mücadele konusunda çeşitli politikalar izlenmektedir. Gerek önleyici gerekse de tedavi edici alanda yoğunlaşan bu girişimler birçok ülkede uygulamaya konulmuştur. Politika sahipliğinin belirli olması, kanuni düzenlemeler, farkındalık çalışmaları, bağımlılığı önleme programları, ruh sağlığı hizmetlerinin varlığı devletlerin teknoloji bağımlılığına ilişkin olgunluklarını belirleme ve kıyas çalışmalarında öne çıkan boyutlardır.