İnternet Risk Mi, Fırsat Mı?

Teknolojinin gelişmesi ve kullanımının artması, günümüzdeki en önemli problemlerinden biri olan bağımlılık sorununun çerçevesini genişletmiştir. Bağımlılık, çok sektörlü, çok paydaşlı, çok karmaşık, çok boyutlu bir sorundur ve yaşı, cinsiyeti, coğrafyası, rengi ve dönemi yoktur. Bağımlılığın sebepleri ve gidişatı farklı olsa da insanlık adeta Anthony Giddens’ın yıllar önce söylediği “Modern dünya kontrolümüzden çıkmış bir dünyadır.” ifadesini doğrular yöne doğru evirilmektedir. Bağımlılık sadece madde kullanımına özgü bir boyuttayken gelinen noktada davanışsal boyutu daha çok kapsar hale gelmiştir. Bağımlılık, risk oluşturan faktörlerle koruyucu etkenlerin birbiriyle mücadele etmesi, riski oluşturan etkenlerin ağır basması durumunda bağımlı oluşun ortaya çıktığı bir süreçtir. Aşırı teknoloji kullanımıyla ortaya çıkan internet ya da teknoloji bağımlılığı, diğer bağımlılık türleri gibi işlemektedir. Beyinde ceza ve ödül sisteminin olduğu limbik sistem, bağımlılığın temel çerçevesini oluşturmaktadır. Ödül ve ceza sisteminde bu sistem dopamin salgılanmasıyla kullanıma yönelimi sağlamaktadır. Ödül verildiğinde dopaminin arttığı, aksi durumda ise azaldığı nokta bağımlı oluşu ifade etmektedir. Uyuşturucuda, sigarada, alkolde, davranışta ve oyunda dopamin salgısının artırılması bağımlılık oluşturmanın temel felsefesini oluşturmaktadır. Teknoloji bağımlığı, ödüle verilen tepkiye dayalıdır ve ödülün ne zaman verileceğinin öngörülemediği koşulları kullanımın sayısını artırmakta ve cazip hale getirmektedir. Sigara, alkol, uyuşturucu nispeten öngörülebilen bir ödül sistemi üzerinden çalışır. Teknoloji bağımlılığı böyle bir bağımlılık değildir ve ödülün nerede, ne şekilde geleceğini kestirmek güçtür. Ayrıca her sosyal mecranın ödülü de birbirinden farklıdır. Bu haliyle internet bağımlılık boyutunda bir riski durumu oluştururken yaşamı kolaylaştırma yönünde de fırsatları ortaya çıkarmaktadır. İnternet fırsat penceresinden bakıldığında bilimsel faaliyetlere sağladığı kolaylıklar, iletişimin biçimindeki gelişmeler, mobil uygulamalarla bilgiye anında erişim, sosyalleşme ve buna benzer çok sayıda kolaylık sayılabilir. Buna göre internete fırsat penceresinden de risk penceresinden de bakmak olasıdır.