İslam Astronomisi ve Kopernik: Astronominin Geçmişine Derleyici Bir Bakış

İslam Astronomisi ve Kopernik: Astronominin Geçmişine Derleyici Bir Bakış

TÜBA, TÜBA Uluslararası Akademi Ödülü sahibi Prof. Dr. F. Jamil Ragep’in son kırk yıl içerisinde çeşitli mecralarda yayınladığı 15 çalışmasından oluşturduğu "Islamic Astronomy and Copernicus / İslam Astronomisi ve Kopernik"i yayımladı.

Kopernik’in İslam astronomisine dayanan zeminini bütünlüklü ve çok kültürlü bağlam içerisinde yeniden tartışmaya açmak açısından yeni bir fırsat sunduğunu ifade eden TÜBA Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker “Eser hem alanın uzmanlarının tekrar tekrar başvuracakları nitelikte hem de konuya dair temel fikir ve yaklaşımları öğrenmek isteyen yeni araştırmacıların önünü açacak erişilebilirlikte. Tarihyazımı açısından ekleyecek olursak, Ragep'in büyük ölçekte Avrupa merkezci bir yaklaşımla ve yer yer özcü ve istisnacı perspektifle ele alınan Kopernik meselesini yeni bakış açılarına konu kılmayı teklif eden bu eseri, bilim tarihi camiasının ilgisini her dönemde çekecektir.” dedi.

Eser literatüre yeni kaynaklar sunuyor, konunun hangi tarihsel ve bilimsel zeminde ele alınması gerektiğine dair ufuk açıyor.
İslam astronomi tarihi alanının önde gelen isimlerinden olan Prof. Ragep’in söz konusu çalışmalarının Kopernik sistemine giden süreçte İslam astronomi birikiminin önemini çeşitli açılardan incelediğini söyleyen Prof. Şeker, Kopernik’in bazı modellerinde başta İbnü’ş-Şâtır’ınkiler olmak üzere İslam astronomi tarihinde ortaya konan modellerden yararlandığını, 1950’lerden bu yana literatürün ilgi alanına giren bir konu olduğunu vurguladı.  “İslam ve Avrupa bilim tarihçileri bu dikkat çekici etkileşim tecrübesini çeşitli noktalardan incelediler. F. Jamil Ragep’in makaleleri, söz konusu literatüre yeni kaynaklar sunmakla kalmıyor, konunun hangi tarihsel ve bilimsel zeminde ele alınması gerektiğine dair ufuk açıcı yaklaşımlar öneriyor. Bu bakımdan Ragep’in çalışmaları hem birincil kaynak kullanımındaki yetkinliğin yanı sıra tarihi kaynakların bilimsel, felsefi ve entelektüel bağlamlarına dikkat kesilen bir duyarlılığı temsil ediyor.” dedi.

Tek cilt olarak yayımlanan Islamic Astronomy and Copernicus açık erişimle okurun faydasına sunuldu.

Prof. Dr. Jamil Ragep kimdir?
West Virginia’da (ABD) doğan F. Jamil Ragep, Michigan Üniversitesi’nde Antropoloji ve Yakın Doğu Çalışmaları alanlarında lisans ve yüksek lisans eğitimi aldı. Doktorasını ise Harvard Üniversitesi’nde Bilim Tarihi bölümünde tamamladı. 2007-2020 yılları arasında Kanada McGill Üniversitesi’nde İslam Toplumlarında Bilim Tarihi alanında Kanada Araştırma Kürsüsü başkanı, ardından emeritüs profesör olarak emekliye ayrıldı. İslam bilim tarihi alanında pek çok yayını olan Prof. Ragep’in kültürler arası bilimsel alışveriş ve Ortadoğu’da su kaynakları konularında eş-editör olarak yayımladığı kitapları da bulunuyor. Canada Foundation for Innovation ile Quebec hükümetinin büyük ölçekli destekleri sayesinde ve Berlin Max Planck Bilim Tarihi Enstitüsü’yle iş birliği içerisinde, pozitif bilimler alanlarında günümüze ulaşan bütün İslam yazma eserlerini kataloglamayı ve ele alınan bilim eserlerinin entelektüel, kurumsal ve bilimsel bağlamlarına yönelik bilgilerin dijital ortamda erişilebilmesini amaçlayan ve hala devam eden uluslararası bir girişimi başlattı (Islamic Scientific Manuscripts Initiative - ISMI). 2019 TÜBA Uluslararası Akademi Ödülü sahibi olan F. Jamil Ragep’in ayrıca Kopernik devriminin İslam astronomisine dayanan zeminini ele alan pek çok makalesi ve eş-editör olarak yayımladığı kitabı bulunuyor.